Περί επί της ουσίας φώτιση...

Διαβάζω και μεταφέρω από την στύλη "Το αναγνωστικό της τελευταίας σελίδας" του Χρήστου Μιχαηλίδη από την "Ε".

Η Παιδεία που δεν έχουμε εμείς...

ΓΙΑ το εκπαιδευτικό σύστημα της Φινλανδίας, που θεωρείται ίσως το καλύτερο στον κόσμο, γράφαμε στη στήλη αυτή πριν από περίπου 6 χρόνια.

Το σημείωμα εκείνο είχε γίνει τότε αφορμή για έναν διάλογο που κράτησε περίπου 2 μήνες, με πολύ ενδιαφέρουσες ανταλλαγές απόψεων μεταξύ μαθητών, γονέων, δασκάλων, καθηγητών, πολιτικών, ακόμα και συμπατριωτών μας που ζουν σε άλλες χώρες και μας μετέφεραν τις δικές τους εντυπώσεις από τα εκεί εκπαιδευτικά συστήματα. Το έτος 2006, οι μαθητές και μαθήτριες της Φινλανδίας πέτυχαν τις υψηλότερες επιδόσεις σε όλο τον λεγόμενο ανεπτυγμένο κόσμο στις πρακτικές επιστήμες (μαθηματικά, φυσική, χημεία, βιολογία, πληροφορική, στατιστική, οικονομικά κ.ά.), καθώς επίσης και σε πολλές από τις θεωρητικές, κυρίως στην ανάγνωση. Συστηματικά, τα φινλανδικά σχολεία βρίσκονται στην κορυφή όλων των πινάκων αξιολόγησης που καταρτίζονται από διεθνείς, καταξιωμένους οργανισμούς, όπως είναι ο ΟΟΣΑ (Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη), η Επιτροπή Παιδείας και Πολιτισμού της Ε.Ε. κ.λπ. Παρ' όλα αυτά, οι μαθητές και μαθήτριες της Φινλανδίας περνούν τις λιγότερες ώρες στην τάξη και ξοδεύουν πολύ λιγότερες ώρες σε διάβασμα στο σπίτι από τα παιδιά σε όλες σχεδόν τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

ΤΗΝ περασμένη εβδομάδα, το πιο δημοφιλές (σύμφωνα με τα «χτυπήματα») δημοσίευμα στην ιστοσελίδα του BBC ήταν αυτό που αναφέρεται στο φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα, υπό τον τίτλο «Γιατί τα σχολεία της εξακολουθούν και πρωτεύουν διεθνώς;». Οπως σημειώνει ο Τομ Μπάριτζ που έκανε το ρεπορτάζ, η βασική φιλοσοφία του συστήματος είναι ότι κάθε μαθητής και κάθε μαθήτρια έχουν κάτι να προσφέρουν στην τάξη και στο σχολείο. Ακόμα και οι πιο αδύναμοι δεν πρέπει να τίθενται στο περιθώριο, αντίθετα, σε κάθε μάθημα υπάρχει ένας επιπλέον καθηγητής ή δάσκαλος, του οποίου αποκλειστική δουλειά είναι να κάνει ενισχυτικά μαθήματα στους μαθητές που δυσκολεύονται. Τα βοηθητικά αυτά μαθήματα γίνονται σε όλη την τάξη, ώστε να μην αισθανθούν οι ασθενέστεροι μαθητές ότι μειονεκτούν έναντι των άλλων. Δεν υπάρχει «παπαγαλισμός» των μαθημάτων στη Φινλανδία. Υπάρχει συζήτηση. Μαθητές και μαθήτριες ενθαρρύνονται να λένε τη γνώμη τους. Και από αυτές τις συζητήσεις γίνεται από τους καθηγητές η σημαντικότερη εκτίμηση για τις επιδόσεις των μαθητών τους. Εννοείται, δε, ότι στη Φινλανδία δεν υπάρχει το καθεστώς των ιδιαίτερων μαθημάτων που ανθεί εδώ.

ΜΕΧΡΙ τώρα, λέει η υπουργός Παιδείας της Φινλανδίας, Χέννα Βίρκουνεν, «δίναμε πολύ μεγάλη προσοχή στους ασθενέστερους μαθητές, και πώς θα τους βοηθήσουμε να βελτιωθούν και να ταιριάξουν με την υπόλοιπη τάξη». Αυτή η τακτική φαίνεται πως απέφερε καλούς καρπούς. Τώρα, το επόμενο βήμα, λέει, είναι «να ανεβάσουμε ακόμα πιο ψηλά τον πήχυ για όλους, αλλά και να επιβραβεύσουμε επιτέλους τους άριστους, που μέχρι τώρα τους είχαμε κάπως παραμελημένους». Τα παιδιά στη Φινλανδία αρχίζουν τη φοίτησή τους στο Δημοτικό Σχολείο στα 7 τους χρόνια. Το δημοτικό με το Γυμνάσιο είναι ενιαία, και τα 2 σχολεία συστεγάζονται. Θεωρείται πολύ σημαντικό να αποφεύγουν τα παιδιά αυτή τη δύσκολη, πολλές φορές ίσως και αχρείαστη, μετάβαση από το ένα σχολείο στο άλλο. Τέλος, το επάγγελμα του εκπαιδευτικού είναι πολύ αξιοσέβαστο και από τα καλύτερα αμειβόμενα στη Φινλανδία. Εχει, όμως, και υψηλές απαιτήσεις το κράτος από αυτούς, αφού τους περνάει τακτικά από εξετάσεις και κρίσεις και δίνει εκπαιδευτικές άδειες για να ανανεώνουν και να εμπλουτίζουν τις γνώσεις τους και να βελτιώνουν τις παιδαγωγικές τους μεθόδους.